Nhai một bên là thói quen xấu khá phổ biến mà nhiều người mắc phải, đặc biệt ở giới trẻ. Thói quen tưởng chừng vô hại này lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe về lâu dài nếu không được chữa trị kịp thời như: Mặt bị lệch, gây mất thẩm mỹ; xương hàm phát triển không cân đối; khớp thái dương hàm bên nhai bị rối loạn, đau nhức; răng bên nhai mòn nhanh hơn gấp đôi, dễ sâu răng, viêm tủy; hệ thống tiêu hóa bị suy yếu do nhai không kỹ… Vậy đâu là nguyên nhân khiến bạn nhai lệch một bên? Làm sao để nhận biết dấu hiệu sớm và điều trị đúng cách, an toàn? Tất cả sẽ được giải đáp chi tiết trong bài viết dưới đây.
Dấu hiệu mặt bị lệch do nhai 1 bên
Khi có thói quen nhai một bên lâu ngày, các cơ mặt, xương hàm, khớp thái dương sẽ phát triển không cân xứng, dẫn đến hiện tượng mặt bị lệch rất rõ rệt. Bạn dễ dàng nhận thấy các dấu hiệu bất thường sau:
- Xương hàm hai bên không cân xứng, bên nhai thường xuyên sẽ to hơn, rộng hơn so với bên còn lại.
- Cơ mặt bên nhai bị giãn và căng cứng quá mức, trong khi cơ mặt bên không nhai lại teo nhỏ, yếu đi trông thấy.
- Môi, mí mắt bên mặt bị lệch có xu hướng sụp, xệ xuống thấp hơn so với bên mặt bình thường.
- Khi cười hoặc nói, sẽ có cảm giác mặt không cân đối, méo về một bên, không đều và hài hòa.
- Xương gò má, xương hàm trên bên lệch sẽ nhô ra, cao hơn so với bên không lệch.
- Hốc mắt hai bên bị lệch, không cân xứng, mắt bên lệch trũng sâu hơn mắt bên kia.
- Thậm chí có thể sờ thấy hõm xương hàm, nếp gấp da vùng gò má bị lệch rõ ràng.
Nếu để tình trạng này kéo dài, mặt sẽ ngày càng bị biến dạng nặng nề do sự phát triển bất thường của xương hàm, khớp thái dương, cơ mặt. Ngoài ra còn gây ảnh hưởng đến chức năng ăn nhai, nói năng và tạo nên các khiếm khuyết lớn về thẩm mỹ.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng nhai 1 bên
Có rất nhiều nguyên nhân khiến bạn có thói quen nhai một bên mà không để ý như:
Thói quen xấu
Đôi khi chính những thói quen tưởng chừng vô hại lại là “thủ phạm” gây nên tình trạng nhai lệch:
- Thích nhai, nghiền kẹo cao su bên má ưa thích, nhai nhổ sang một bên.
- Hay dùng tay, đũa, tăm xỉa răng chỉ bằng 1 bên hàm mình thích.
- Ngủ nghiêng, gối đầu cao về phía má mà mình thường nhai.
- Thường xuyên tì tay, chống cằm lệch sang bên nhai.
- Mở miệng quá to, nhai không đều khi ăn uống thức ăn.
Nếu duy trì những hành vi này trong thời gian dài, cơ – xương hàm sẽ phát triển bất thường, khiến bạn quen với việc nhai lệch sang một bên.
Thiếu khuyết răng
Tình trạng mất răng cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng này:
- Khi bị đau răng, sâu răng nhiều ở một bên, người bệnh sẽ ăn nhai chủ yếu bằng bên không đau để tránh cơn đau hành hạ.
- Nhổ nhiều răng cùng một bên hàm nhưng không được phục hình lại kịp thời và đúng cách, khiến bên còn nhiều răng phải gánh toàn bộ chức năng nhai nuốt.
- Mất răng lâu năm không làm răng giả khiến miệng bị mất cân bằng, không thể ăn nhai được bên có ít/không còn răng.
Việc răng bị thiếu hụt, phân bố không đồng đều chính là “ngòi nổ” khiến bên hàm lành phải làm việc quá tải thay cho cả bên hàm yếu để duy trì chức năng ăn nhai.
Răng mắc bệnh lý
Nhai một bên cũng có thể là hệ quả của một số bệnh lý răng miệng mạn tính:
- Những bệnh lý răng miệng như viêm tủy, viêm nướu, viêm quanh cuống… gây đau nhức dữ dội khi nhai, buộc bệnh nhân phải nhai bằng bên lành.
- Răng bị lung lay do mắc các bệnh nha chu, nhai vào răng sẽ ê buốt, đau đớn, khiến người bệnh ưu tiên dùng bên còn chắc chắn để nhai thức ăn.
- Răng mọc lệch lạc, chen chúc, ngầm không mọc đúng vị trí cũng khiến khả năng nhai bị hạn chế vì không khớp được với răng đối diện.
- Khớp cắn bất thường, độ cắn chìa lớn gây cản trở ăn nhai, người bệnh chỉ quen nhai bên dễ chịu, ít vướng víu hơn.
Các bệnh lý trên nếu không được điều trị dứt điểm có thể dẫn đến tình trạng nhai lệch kéo dài mà bệnh nhân không hề hay biết.
Ngoài ra, một số vấn đề bất thường bẩm sinh hoặc mắc phải như dị tật khe hở môi – vòm miệng, chấn thương xương hàm, tai nạn gây gãy lệch xương… cũng có thể khiến mặt bạn bị bất cân xứng ngay từ nhỏ. Khi đó, việc nhai một bên trở thành hệ quả tất yếu mà người bệnh không thể kiểm soát được.
Hậu quả của việc ăn nhai một bên
Ăn nhai chỉ một bên trong một thời gian dài sẽ kéo theo vô vàn hậu quả cho sức khỏe răng miệng lẫn thẩm mỹ khuôn mặt:
Nhai 1 bên bị lệch mặt
Sự phát triển không cân bằng, bất thường giữa hai bên mặt sẽ khiến:
- Các cơ mặt vùng nhai bị giãn quá mức, dày lên, phình to ra trông thấy so với mặt bên không nhai, gây mất đối xứng.
- Mặt có xu hướng bị lệch, méo mó, vẹo về một phía, trông thiếu sự cân đối và mất thẩm mỹ nghiêm trọng.
- Người có khuôn mặt tròn sẽ trở nên có khuôn mặt dài méo mó khó coi, trong khi người vốn đã có mặt dài càng thêm lệch lạc, kém hấp dẫn.
- Lệch mặt lâu ngày sẽ kéo theo một loạt các dấu hiệu như khóe miệng, mắt bị sụp xuống, da chảy xệ bên lệch, dễ nhận thấy.
Hệ thống tiêu hóa bị suy yếu
Thói quen ăn nhai lệch một bên cũng tác động tiêu cực đến chức năng của hệ tiêu hoá:
- Thức ăn không được nghiền nhai, cắt xé kỹ lưỡng do chỉ nhai được bằng một bên hàm, khiến chúng không đủ nhỏ mịn.
- Các miếng thức ăn to, cứng bị nuốt vào bụng gần như còn nguyên sẽ gây khó khăn, cản trở cho quá trình tiêu hoá diễn ra bình thường.
- Dạ dày phải gồng mình làm việc quá tải để nghiền nát, tiêu hoá khối lượng thức ăn thô đó, dễ bị tổn thương.
- Lâu ngày, các cơ quan tiêu hoá bị suy yếu, dễ mắc các bệnh lý như đầy bụng, khó tiêu, trào ngược dạ dày thực quản, đau dạ dày mãn tính…
Một số nghiên cứu còn cho thấy ăn không nhai kỹ trong thời gian dài dễ dẫn tới béo phì, thừa cân do cơ thể hấp thụ kém.
Răng mài mòn nhanh gấp đôi
Khi bạn chỉ nhai bằng một bên hàm thì:
- Các răng bên nhai sẽ phải hoạt động liên tục, gấp nhiều lần so với răng ở bên không nhai.
- Lực tác động mạnh và lặp đi lặp lại liên tục khiến men răng bên nhai bị bào mòn rất nhanh, bị mài mòn gấp 2 – 3 lần bình thường.
- Răng dễ bị sâu hơn do men răng bị mòn mỏng, kém sức chống chịu. Các dấu hiệu ê buốt nóng lạnh sẽ xuất hiện khi tủy răng bị lộ ra ngoài.
- Viêm tủy, áp xe chân răng, tiêu xương ổ răng cũng diễn ra với tốc độ nhanh hơn nếu thói quen nhai lệch không được loại bỏ sớm.
- Mất răng sớm là hậu quả cuối cùng nếu không được điều trị, chữa sửa kịp thời.
- Thậm chí những răng bên không nhai cũng bị mòn chóp do va chạm nhiều với răng đối diện trong quá trình nhai. Ăn nhai một bên lâu ngày khiến răng ở bên đó mau mòn hơn, bị mất dần chức năng gây bệnh răng miệng.
Rối loạn khớp thái dương hàm
Khớp thái dương hàm cũng là một trong những bộ phận chịu ảnh hưởng nặng nề khi bạn có thói quen nhai một bên:
- Do bên nhai liên tục phải chịu áp lực cắn rất lớn, dồn toàn bộ lên khớp thái dương hàm.
- Sụn khớp vì thế bị mòn dần, thoái hoá nhanh và dễ bị trật, lệch khỏi ổ khớp.
- Các cơ nhai, cơ thái dương quanh khớp bên nhai rất dễ bị co cứng, gây đau mỏi mặt, quai hàm, tức tai từng cơn khó chịu.
- Khi há miệng, khớp sẽ phát ra tiếng kêu lục cục, răng rắc do bị tổn thương.
- Lâu dần, khớp có thể gặp các vấn đề nghiêm trọng như rối loạn chức năng, bị hạn chế biên độ há miệng, đau nhức dữ dội khi nhai… Những biểu hiện này lặp đi lặp lại sẽ khiến bệnh nhân ngày càng ngại ăn nhai, làm trầm trọng thêm tình trạng lệch mặt.
Những ảnh hưởng khi mặt bị lệch do nhai 1 bên
Nhai lệch một bên lâu ngày gây ra tình trạng mặt lệch, mất cân đối sẽ tác động tiêu cực đến nhiều mặt của cuộc sống:
Ảnh hưởng đến thẩm mỹ
- Sự mất cân xứng, lệch lạc giữa hai bên mặt sẽ khiến bạn mất dần sự tự tin vào ngoại hình của mình.
- Tâm lý e ngại, mặc cảm, tự ti khi giao tiếp, sợ người khác chú ý đến khuyết điểm trên khuôn mặt lệch lạc, cười méo xệch.
- Ngại chụp hình, quay video hay livestream vì không tự tin vào gương mặt thiếu đẹp của mình, sợ bị chê cười.
- Luôn lo lắng, bất an về ấn tượng, cái nhìn của người khác về mình, đặc biệt là người khác giới khi tiếp xúc trực tiếp.
- Khuôn mặt kém duyên có thể cản trở cả cơ hội nghề nghiệp nếu công việc đòi hỏi bạn phải thường xuyên tiếp xúc, gặp gỡ khách hàng, đối tác quan trọng. Những người bị lệch mặt thường sẽ ngại giao tiếp, đối diện với người khác vì mặc cảm về ngoại hình, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống.
Ảnh hưởng đến sức khoẻ
Mặc dù nhiều người chỉ quan tâm tới tác động của mặt lệch lên thẩm mỹ, nhưng vấn đề này còn để lại hậu quả nghiêm trọng không kém cho sức khoẻ:
- Chức năng ăn nhai trở nên kém hiệu quả hơn rất nhiều, gây khó khăn cho việc nhai, nuốt thức ăn, ảnh hưởng đến cả khả năng phát âm, nói năng của bạn.
- Các cơn đau nhức, mỏi vùng hàm mặt, vai gáy sẽ thường xuyên xuất hiện kèm theo triệu chứng tức đầu, ù tai, hoa mắt chóng mặt… gây khó chịu, mệt mỏi.
- Tình trạng suy dinh dưỡng, thiếu chất có thể xảy ra do bạn không nhai kỹ, rối loạn tiêu hoá khiến cơ thể khó hấp thụ dưỡng chất từ thức ăn.
- Răng miệng suy yếu, dễ mắc các bệnh lý như nhiễm màu, sâu răng, mòn răng, mất răng sớm…
- Những trường hợp nặng còn có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như tật khớp cắn, lệch khớp cắn, lệch hàm kéo dài, ảnh hưởng đến cả xương hàm.
- Một số bệnh lý khác như đau nửa đầu, đau thần kinh sinh ba, viêm khớp thái dương hàm… có thể nảy sinh do rối loạn khớp cắn khi nhai lệch lâu ngày.
Tuy nghe có vẻ đáng sợ, nhưng may mắn là bạn hoàn toàn có thể điều trị dứt điểm tình trạng lệch mặt do nhai một bên để lấy lại khuôn mặt cân đối, tươi tắn nếu biết cách.
Phương pháp khắc phục mặt bị lệch do nhai 1 bên đúng cách
Sau khi xác định được nguyên nhân cụ thể gây nên tình trạng nhai lệch và mặt lệch, nha sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp:
- Trám răng sâu, điều trị tuỷ những răng viêm nhiễm, nhổ bỏ răng không còn khả năng phục hồi.
- Phục hình những răng bị mất, thay thế răng mất để đảm bảo độ cân bằng giữa hai hàm khi cắn khớp. Tuỳ từng trường hợp mà bác sĩ sẽ chỉ định làm cầu răng sứ, hàm giả tháo lắp hay cấy ghép implant.
- Niềng răng chỉnh nha để dịch chuyển những răng mọc lệch lạc, chen chúc, khớp cắn sai lệch về đúng vị trí. Phục hình lại các khiếm khuyết răng để đảm bảo chức năng ăn nhai được phân bố đồng đều.
- Sử dụng máng nhai vào ban đêm để bảo vệ men răng không bị mài mòn thêm, hạn chế tình trạng nghiến răng, mài răng trong lúc ngủ do thói quen xấu.
- Xoa bóp, châm cứu giúp giảm đau cơ, thư giãn các dây thần kinh vùng hàm mặt do co cứng cơ quá mức.
- Có thể cần phẫu thuật chỉnh hình xương hàm, phẫu thuật hàm mặt, gọt xương, độn cằm nếu tình trạng lệch mặt quá nặng do bất thường về khung xương.
- Duy trì vệ sinh răng miệng sạch sẽ, đánh răng đúng cách với kem chứa fluor, đến nha sĩ kiểm tra định kỳ 6 tháng một lần để phát hiện và xử lý sớm các bệnh lý nếu có.
- Tự chủ động bỏ bớt những thói quen xấu như ăn nhai một bên, nhai kẹo cao su nhiều, ngủ nghiêng gối mặt về một phía, há miệng quá to khi nhai.
- Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, cung cấp đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Bổ sung nhiều rau xanh, trái cây tươi giàu vitamin và khoáng chất. Uống đủ nước, ăn các thực phẩm giàu canxi, vitamin D3 để tăng cường sức khoẻ của răng và xương hàm.
- Tập thể dục nhẹ nhàng, vận động cơ mặt, cơ cằm – cổ hợp lý để cải thiện tuần hoàn máu, duy trì sự dẻo dai, săn chắc cho các nhóm cơ vùng hàm mặt.
Nếu bạn đã bị lệch mặt quá rõ do nhai một bên lâu ngày, tốt nhất nên đến ngay một cơ sở nha khoa uy tín để được thăm khám, chẩn đoán chính xác nguyên nhân và có hướng xử trí kịp thời. Tuyệt đối không nên chủ quan hay e ngại việc điều trị vì sẽ chỉ khiến tình trạng thêm phức tạp và khó kiểm soát hơn mà thôi.
Kết luận
Việc nhai lệch một bên tưởng như vô hại nhưng hậu quả để lại không hề nhỏ. Nếu cứ duy trì thói quen xấu này, chẳng những gây mất cân đối – lệch mặt, mà còn tổn thương nghiêm trọng đến răng hàm, khớp thái dương, cơ mặt cùng toàn bộ hệ tiêu hoá. Chính vì vậy, bạn cần sớm nhận ra dấu hiệu, tìm hiểu nguyên nhân để điều chỉnh thói quen ăn nhai cũng như điều trị dứt điểm các bệnh lý răng miệng liên quan. Hãy chủ động thăm khám tại những trung tâm nha khoa tin cậy, đội ngũ bác sĩ giỏi như Nha khoa Sài Gòn để được tư vấn phương án khắc phục tối ưu, lấy lại hàm răng khoẻ mạnh, sắc mặt cân đối, tươi tắn. Một chút quan tâm, chăm sóc đúng cách sẽ giúp bạn ngăn ngừa được biến chứng và nhanh chóng tự tin tỏa sáng với nụ cười rạng ngời.
